Binh pháp Tôn Tử: Ứng dụng trong quản trị & đời sống | ITD Vietnam

Về tác phẩm “Binh pháp Tôn Tử”

Sách Binh pháp Tôn Tử (The Art of War) bao gồm 13 chương – đề cập đến định nghĩa chung chiến lược là gì, tương đương ứng dụng chiến thuật chi tiết. Được tham khảo bởi các tướng lĩnh, doanh nhân, huấn luyện viên thể thao và chiến lược gia, tác phẩm có tác động rộng rãi đến rất nhiều tầng lớp – đặc biệt là các chương đầu tiên.

Tuy nội dung chính là về chiến tranh, thông điệp trong sách lại vượt ra khỏi giới hạn đó. Với những ai đang thống kê tìm hiểu về chiến lược, “The Art of War” thực sự là một lựa chọn đáng giá.

✅ Mọi người cũng xem : trọng lượng toàn tải là gì

5 yếu tố phân tích chiến lược trong binh pháp Tôn Tử

Trong binh pháp Tôn Tử, có 5 yếu tố được ứng dụng nhằm phác thảo bức tranh toàn cảnh vấn đề. Dựa trên 5 yếu tố này, cấp lãnh đạo có thể từ đó xây dựng Khung phân tích buôn bán (Business Analysis Framework) toàn diện:

• Đạo (道): ngôn từ “đạo” thường được hiểu với ý nghĩa “đạo đức”. Tôn Tử giải thích như sau: “Đạo là cơ sở để dân chúng hòa hợp với người cai trị – họ sẽ phục tùng bất kể nguy hiểm hay phải hy sinh tính mạng” . Trong bối cảnh công ty, “đạo” có khả năng hiểu nôm na là “mục đích” chung.
• Thiên (天): thuật ngữ “thiên” nghĩa đen chỉ thời tiết và các yếu tố tác động từ môi trường. Hiểu theo nghĩa rộng, “thiên” chỉ tất cả các yếu tố bên ngoài mà chúng ta không thể kiểm soát.
• Địa (地): “Địa” nghĩa đen là vị trí, khoảng cách và địa hình. Trong buôn bán, chúng ta có khả năng coi đó là môi trường mà Doanh nghiệp đang hoạt động.
• Tướng (将): “Tướng” đề cập đến đội ngũ quản lý và lãnh đạo của tổ chức.
• Pháp (法): Chỉ luật lệ và kỷ luật trong Binh pháp Tôn Tử. Trong bối cảnh Doanh nghiệp, khái niệm bao hàm trong đó bản thân tổ chức, các hoạt động, văn hóa và phương pháp quản trị.

5 yếu tố căn bản trên đây có khả năng được sắp xếp thành mô hình dưới đây. Không có yếu tố nào là nổi trội hơn – tất cả đều đặn ảnh hưởng lẫn nhau.

5 yếu tố phân tích chiến lược trong binh pháp Tôn Tử

✅ Mọi người cũng xem : hảo là gì facebook

Binh pháp Tôn Tử trong quản lý

Khác với lối tư duy tuyến tính (linear thinking) thường nhật ở Tây phương, xây dựng chiến lược theo binh pháp Tôn Tử dựa trên tư duy bao quát theo vòng tròn đặc trưng của văn hóa phương Đông và Đạo giáo. Trong mô hình trên đây, phân tích chiến lược được thực hiện dựa trên hiểu biết sâu sắc về môi trường, các yếu tố tác động bên ngoài, đối thủ cạnh tranh – và đặc biệt là tình hình nội bộ tổ chức. Việc không hiểu rõ bản thân là vấn đề “nổi cộm” nhất ảnh hưởng đến hiệu quả chiến lược.

Phân tích chiến lược giúp đánh giá và học hỏi từ những gì đã xảy ra. Để xây dựng hệ thống vững mạnh, lãnh đạo công ty phải thực hiện phân tích chiến lược liên tục – đặc biệt lưu tâm đến các dấu hiệu chi tiết để dự đoán trước thay đổi ngay trong tương lai, làm tiền đề thích ứng và quản lý sự thay đổi tốt hơn.

Đọc thêm: Tư duy phản biện (Critical Thinking) – 5 kỹ năng rất cần thiết & Bí quyết cải thiện

✅ Mọi người cũng xem : kỹ thuật công trình xây dựng tiếng anh là gì

Ứng dụng binh pháp Tôn Tử trong kinh doanh

Kế sách Tôn Tử đòi hỏi phải cân nhắc đến 7 câu hỏi sau:

1. Vua bên nào được lòng dân hơn?
2. Tướng bên nào năng lực nhỉnh hơn?
3. Thiên thời đang nghiêng về bên nào?
4. Bên nào thi hành kỷ luật (pháp lệnh) nghiêm ngặt hơn?
5. Quân đội bên nào có thực lực tốt hơn?
6. Sĩ quan và binh lính bên nào được đào tạo chuyên sâu hơn?
7. Bên nào có chính sách thưởng phạt nghiêm minh hơn?

Tương tự, trong môi trường kinh doanh, công ty cần trả lời các câu hỏi sau:

1. Đối thủ nào trên thị trường có mục đích mạnh mẽ và thống nhất nội bộ hơn?
2. năng lực lãnh đạo bên nào tốt hơn?
3. Ai có thể khai thác các năng lực tốt hơn trong môi trường/ hoàn cảnh Hiện tại?
4. Mô hình vận hành của bên nào hoàn thiện hơn?
5. Sức mạnh tài chính của bên nào cao hơn?
6. Kỹ năng quan trọng nhất hiện có (và rất cần thiết trong tương lai) của Doanh nghiệp là gì? Mô hình đào tạo ra làm sao?
7. Chính sách khen thưởng và khuyến khích của bên nào công minh hơn?

Thông thường, chúng ta có chiều hướng tập trung xem xét quá thường xuyên về tài chính, để rồi bỏ qua khía cạnh tiềm lực của tổ chức. Đây là lúc binh pháp Tôn Tử phát huy tác dụng – cụ thể, Doanh nghiệp cần tập trung vào kỹ năng của các thành viên liên quan.

Đọc thêm: Chiến lược lãnh đạo – 5 yếu tố quan trọng Doanh nghiệp cần lưu ý

✅ Mọi người cũng xem : đặt câu ai là gì về đồ dùng học tập

9 câu danh ngôn bất hủ của Tôn Tử

Xuất hiện lần đầu vào thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên, những nội dung của binh pháp Tôn Tử cho đến nay vẫn được áp dụng rộng rãi ở cả phương Đông và phương Tây – không chỉ trong quân sự, mà còn cả lĩnh vực buôn bán, chính trị, luật pháp, thể thao và thậm chí cuộc sống phổ biến. Giống như Plato nhận định, cuộc sống là một “cuộc chiến vĩ đại… lớn hơn mọi cuộc xung đột nào khác trên trần gian”.

Dưới đây, Chúng Tôi xin trích dẫn 9 câu nói nổi tiếng nhất của Tôn Tử:

1. “Đánh nhau phải lừa nhéu. Đánh được phải giả vờ không đánh nổi, hành quân phải giả vờ như bất động, gần phải giả vờ xa, xa phải giả vờ gần.”
2. “Chiến tranh cần phải giải quyết thật nhénh chóng, sớm ngày nào hay ngày ấy. Kéo dài ra chỉ làm hao binh, tổn tướng, mất nhuệ khí chiến đấu, làm tài nguyên quốc gia kiệt quệ, nhân dân điêu đứng.”
3. “Phép dụng binh, gấp mười lần địch thì bao vây, gấp năm lần địch thì tấn công, gấp đôi chì chia ra mà đánh, bằng địch thì phải đánh khéo, kém địch thì rút lui, tránh giao tranh với địch.”
4. “Đội quân chiến thắng bao giờ cũng tạo điều kiện để thắng, sau mới giao tranh. Đội quân chiến bại thường giao tranh trước, sau mới tìm chiến thắng bằng cầu may.”
5. “Biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng. Biết ta mà không biết địch, trận thắng trận bại. Không biết địch không biết ta, trận nào cũng bại.”
6. “Dụng binh bao giờ cũng đánh chỗ yếu mà tránh chỗ mạnh của quân địch.”
7. “Các bậc vua sáng tướng tài, sở dĩ dấy binh thắng địch, thành công hơn người, đó là nhờ biết trước vậy.”
8. “Địch rút về nước thì không nên chặn đường, bao vây quân địch nên chừa một lối thoát cho chúng, địch cùng khốn thì nhớ đừng nên quá bức bách chúng.”
9. “Đối xử với sĩ tốt như con em, họ sẽ cùng ta xông pha vào những nơi hung hiểm. Coi sĩ tốt như con yêu mến, họ sẽ cùng sống chết bên ta.”

Binh pháp Tôn Tử – Ứng dụng trong đời sống

Trong cuộc sống, chúng ta thường cố gắng luyện tập những tập tính mới, phấn đấu đạt tới thành công bằng thuần túy sức mạnh ý chí. Sai lầm ở đây là ta trực tiếp “đánh trận” và tấn công “kẻ thù” – ở đây là những thói quen xấu – vào ngay thời điểm kẻ địch mạnh nhất. Lấy ví dụ:

• Ta cố gắng tuân theo chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt khi cùng đi ăn tối với bạn bè.
• Ta cố gắng viết sách khi môi trường xung quanh quá ồn ào.
• Ta cố gắng ăn uống đúng mực – khi mà trong tủ lạnh lại chứa toàn đồ ngọt và những loại thức ăn không tốt khác.
• Ta cố gắng làm bài tập về nhà trong khi tivi vẫn đang mở.
• Ta cố gắng tập trung làm việc, đồng thời vẫn sử dụng một chiếc điện thoại với đầy các ứng dụng mạng xã hội, trò chơi điện tử và những thứ gây ra xao nhãng khác.

Kết quả là khi không đạt mục tiêu đề ra, chúng ta sẽ tự trách mình đã “không thực sự khao khát thành công”. Thực tế, trong thường xuyên trường hợp, thất bại không phải do thiếu sức mạnh ý chí – nhưng là do sai lầm trong chiến lược.

Các nhà lãnh đạo quân sự tài năng luôn bắt đầu bằng việc giành chiến thắng trong các trận đánh đơn giản trước. Họ đợi cho đến khi phe đối lập suy giảm và tinh thần xuống thấp trước khi trực tiếp đối đầu với kẻ thù. Tại sao phải bắt đầu cuộc chiến bằng cách giao tranh ở những khu vực địch phòng thủ tốt? Tại sao phải bắt đầu những tập tính mới trong một môi trường quá khó khăn/ không thuận lợi?

Tôn Tử sẽ không bao giờ dẫn quân của mình vào một trận chiến mà địa hình không có lợi cho mình. Ông sẽ không bắt đầu bằng cách tấn công vào điểm mà kẻ thù mạnh nhất. Tương tự như vậy, trước tiên, chúng ta nên cải thiện những tập tính dễ dàng thay đổi ngay, tập luyện thành thói quen trước khi “tấn công” vào những điểm khó thay đổi ngay nhất.

Tôn Tử – bậc thầy làm chủ chính mình

Chúng ta cùng thử áp dụng những lời dạy trong binh pháp Tôn Tử vào tập tính hằng ngày nha.

Ví dụ 1:

• Tôn Tử: “Bạn có khả năng chắc chắn thành công trong chiến trận, nếu bạn chỉ tấn công vào những nơi không bị cản trở.”
• Ứng dụng: “Bạn có khả năng chắc chắn thành công trong việc thay đổi tập tính, nếu bạn chỉ tập trung vào các thói quen dễ dàng nhất.”

Ví dụ 2:

• Tôn Tử: “Ta sẽ chiến thắng nếu biết khi nào nên đánh và khi nào không nên đánh.”
• Ứng dụng: “Ta sẽ thay đổi được tập tính khi biết nên bắt đầu với thói quen nào trước và thói quen nào sau.”

Ví dụ 3:

• Tôn Tử: “Tướng giỏi biết tránh khi nhuệ khí địch đang cao, tấn công khi nhuệ khí địch Giảm và muốn rút lui.”
• Ứng dụng: “Người thông minh không tìm cách từ bỏ các thói quen xấu khó thay đổi ngay, nhưng bắt đầu với những tập tính nhỏ và dễ thay đổi ngay nhất.”

Đọc thêm: 12 bí quyết thành công – thay đổi ngay cuộc đời ngay hôm nay

Chỉ chiến đấu khi biết phần thắng sẽ thuộc về mình

Phát triển bản thân không những đơn thuần là vấn đề về ý chí hay kỷ luật công việc – nhưng đòi hỏi phải có chiến lược chi tiết. Chúng ta thường cho rằng thất bại là do thiếu ý chí hoặc không sẵn sàng thay đổi ngay. Thực tế, tác nhân sâu xa thường là do ta cố gắng thay đổi ngay mà không tính đến yếu tố môi trường không thuận lợi.

• Nếu bạn đang cố gắng đọc thường xuyên sách hơn, đừng làm điều đó trong một căn phòng đầy trò chơi điện tử, Netflix và tivi. Hãy chuyển đến một môi trường ít gây ra phân tâm hơn.
• Nếu bạn bị thừa cân, đừng cố gắng theo đuổi một chương trình tập luyện dành cho vận động viên chuyên nghiệp. Đó là “đích đến” cuối cùng, nhưng không phải là điều bạn nên quan tâm ngay bây giờ. Hãy bắt đầu bằng cách thay đổi những tập tính trong tầm tay Hiện tại.
• Nếu xung quanh bạn là những người ngăn cản bạn đạt tới mục tiêu, hãy chuyển sang làm việc ở một nơi khác, chung với những người đồng chí hướng.
• Nếu bạn đang cố gắng duy trì thói quen viết lách – trong khi con bạn đang ở nhà và gây ra ồn ào, hãy lựa một thời điểm khác, ít ồn ào và phiền nhiễu hơn, để thực hành việc viết lách này.

Hãy bắt đầu với những tập tính dễ dàng và dễ thực hành nhất. Trong mọi tình huống, hãy đánh giá khó khăn hiện có và đảm bảo rằng tỷ lệ thành công sẽ luôn cao hơn thất bại.

Nghe có vẻ dễ dàng, nhưng bạn có để ý thấy bản thân nhiều “vật lộn” với những “trận chiến” khó, trong khi lại bỏ qua những “trận đánh” dễ hơn? Chúng ta còn rất nhiều thời gian để đối diện với những vấn đề điều kiện. Thay vào đó, hãy cố gắng giành phần thắng trong các trận chiến đơn giản trước.

Người khôn ngoan sẽ tìm cách chinh phục con đường ít chông gai nhất. Hãy ưu tiên giải quyết các “trận chiến” mà bạn có cơ hội giành phần thắng cao nhất.

Lời kết

Tuy đã có chiều dài lịch sử hơn 2000 năm, binh pháp Tôn Tử vẫn được đánh giá là “kim chỉ nam” quan trọng, đem lại lợi ích thiết thực trong đời sống hiện đại. Những lời dạy của Tôn Tử chứa đựng trong đó vô số bài học quý giá mà bất kỳ chiến lược gia hiện đại nào cũng cần nắm rõ – đặc biệt trong bối cảnh thế giới VUCA hiện nay – để có thể giúp công ty giành được lợi thế chiến lược và thích ứng với tình hình biến động.

Hội thảo Binh pháp Tôn Tử – Sun Tzu’s Strategies

thống kê nghệ thuật xử lý xung đột và đàm phán theo binh pháp Tôn Tử từ chuyên gia đào tạo giàu kinh nghiệm

Các câu hỏi về binh pháp tôn tử là gì