Tập quyền là gì? So sánh giữa tập quyền với phân quyền?

Sự việc ra đời của Nhà nước có khả năng nói là tất yếu khách hàng để có khả năng quản lý, điều hành xã hội, quyền bảo vệ con người, quyền công dân. Trong đó, quyền lực là công cụ không thể thiếu để nhà nước thực hiện chức năng của mình. tuy nhiên, nó cũng ẩn nguy cơ sử dụng và đơn giản trở thành phương tiện cho nhiều người thỏa mãn tham chiếu của thân bản. Có hai nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước hiện đang được quan tâm và nhận được những ý kiến ​​trái chiều là các quyền và phân quyền nguyên. Các quyền đó là gì và nó có những điểm gì giống và khác với các quyền.

Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài trực tuyến 24/7: 1900.6568

1. Tập quyền là gì?

Tập quyền trong tiếng Anh là “centralization”.

2. So sánh nguyên tắc tập quyền với nguyên tắc phân quyền:

Điểm giống nhau

– Đều hướng đến mục đích của nhà nước là bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Quyền con người là quyền tự nhiên, vốn có của con người từ lúc sinh ra chứ không phải sự ban phát hay trao quyền từ phía nhà nước. Dù nhà nước được tổ chức quyền lực theo nguyên tắc tập quyền hay phân quyền thì cũng đều đặn nhằm giúp bảo vệ, bảo đảm quyền con người được thực hiện, không bị xâm hại.

– Đều là hình thức tổ chức quyền lực nhà nước. Theo đó, quyền lực nhà nước là hình thức đặc biệt của quyền lực chính trị, là quyền lực đặc biệt vì gắn với một tổ chức đặc biệt là nhà nước và được thực hiện bằng các hình thức và phương pháp đặc biệt đó là quyền lực công. Quyền lực nhà nước là sự lãnh đạo chính trị đối với xã hội dựa vào sức mạnh của bộ máy nhà nước.

Điểm khác nhau

– Khái niệm:

+ Nguyên tắc tập quyền: Tập quyền tức là nguyên tắc tổ chức quyền lực tập trung vào một cá nhân hoặc một cơ quan và nó có thể chi phối đến sự hình thành hoặc vận hành của các cơ quan nhà nước khác.

+ Nguyên tắc phân quyền: Là nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước được phân tách thành các nhánh quyền lực riêng rẽ gồm lập pháp, hành pháp, tư pháp, ngang bằng nhau, độc lập và kiềm  chế đối trọng nhéu.

Xem thêm: Phân tích nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng cộng sản Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh

– Ưu điểm:

+ Nguyên tắc tập quyền:

Đảm bảo quyền lực không bị phân tán

Các vận hành, đường lối chính sách được thực hiện xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương, không có sự tranh giành quyền lực giữa các cơ quan

+ Nguyên tắc phân quyền:

Tránh sự chuyên quyền, độc tài trong việc thực hiện quyền lực nhà nước

Có sự phân định rõ ràng, rành mạch về phạm vi quyền lực nhà nước nên đề cao được tính trách nhiệm của mỗi nhánh quyền lực

– Nhược điểm:

Xem thêm: Nguyên tắc áp dụng pháp luật là gì? Nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật?

+ Nguyên tắc tập quyền:

Chuyên chế, duy ý chí, độc tài

Thiếu sự phân định phạm vi quyền lực nhà nước nên không đề cao được trách nhiệm của các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp

Thiếu sự kiểm soát quyền lực nhà nước giữa các cơ quan dẫn đến dễ xảy ra việc lạm dụng quyền lực, quan liêu

Phủ nhận tính độc lập tương đối giữa các quyền nên Giảm tính năng động, hiệu quả và trách nhiệm của mỗi quyền

+ Nguyên tắc phân quyền:

Dễ tranh chấp, giành thường xuyên quyền lực về cơ quan mình

Không có sự đồng bộ, thống nhất và gắn kết giữa các cơ quan

Xem thêm: Quy định về nguyên tắc trả lương và thời hạn trả lương hàng tháng

3. Nguyên tắc tổ chức quyền lực ở Việt Nam Hiện tại:

Tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước là một nội dung quan trọng của chế độ chính trị được ghi nhận trong các bản Hiến pháp của Việt Nam. Nội dung này chi phối quy trình thiết lập và tổ chức bộ máy nhà nước, cũng như cơ chế hoạt động các cơ quan trong bộ  máy nhà nước nhằm bảo đảm nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước được quy định tại Hiến pháp 2013 như sau:

“Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các bộ phận nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp” và “Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước”.

Thứ nhất, quyền lực nhà nước là thống nhất. Theo đó, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân và tập trung vào Quốc hội theo nguyên tắc tập quyền xã hội chủ nghĩa. Với nhận thức nhân dân là chủ thể của quyền lực nhà nước, nhưng vì không thực hiện được quyền lực nhà nước một cách trực tiếp nên đã trao toàn bộ quyền lực nhà nước của mình cho Quốc hội.

Trong khi thường xuyên nước trên thế giới, quyền lực nhà nước được tổ chức theo nguyên tắc “tam quyền phân lập” với những biến thể khác nhau, thì ở nước ta ba nhánh quyền lực này lại không tổ chức theo hướng độc lập và đối trọng với nhau, mà chỉ có sự phân công, phối hợp và kiểm soát, cách thức tổ chức quyền lực này tạm gọi là nguyên tắc thứ cấp “phân – hợp – kiểm”. Trong điều kiện xã hội hiện đại và thể chế nhà nước đơn nhất, chúng ta chỉ vận dụng yếu tố hợp lý của học thuyết phân quyền là sự phân công quyền lực, chứ không áp dụng toàn bộ nội dung học thuyết này.

Quyền lực nhà nước không phải sự cộng lại đơn thuần của các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp, mà có khả năng bắt buộc chúng tách biệt, độc lập khỏi nhéu. Mỗi cơ quan không những thuần túy, đơn phương thực hiện một quyền, mà không tham gia vào việc thực hiện các quyền khác. các cơ quan dù được phân nhiệm thực hiện các quyền khác nhau, nhưng trong quy trình thực hiện quyền hạn của mình đều đặn phải có sự phối hợp với các cơ quan khác.

Thứ hai, quyền lực nhà nước có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các bộ phận nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. So với quyền lực nhà nước là thống nhất thì phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp thể hiện vai trò thứ yếu, hỗ trợ, bổ sung. Điều này có nghĩa là việc phân công, phối hợp, kiểm soát  phải dướng đến thống nhất thực hiện quyền lực nhà nước.

– Phân công: mặc dù có sự phân định ba quyền nhưng cả ba quyền lập, hành, tư pháp không tách biệt hoàn toàn mà “ràng buộc lẫn nhéu” . Mục đích của việc phân công quyền lực nhà nước là để giao phó cho các cơ quan nắm giữ một phần quyền lực nhà nước hướng đến việc kiểm soát quyền lực nhà nước, bảo đảm tính pháp quyền của nhà nước để tăng cường sự giám sát từ phía nhân dân, chứ không phải để phân chia, tách biệt các nhánh quyền lực nhà nước.

– Phối hợp: là sự kết hợp các vận hành của các bộ phận lại với nhéu theo một cách thức nhất định để bảo đảm cho các bộ phận đó thực hiện đầy đủ, hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của mình nhằm tạo ra sự thống nhất, đồng thuận và hiệu quả trong việc các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình.

Xem thêm: Nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước

– Kiểm soát: mục đích chính của kiểm soát quyền lực nhà nước nhằm ngăn ngừa, hạn chế sự lạm quyền của một bộ phận quyền lực trong bộ máy nhà nước. Tinh thần dùng quyền lực để chế ước, kiểm soát quyền lực đã được Đảng ta thừa nhận và trở thành quan điểm chỉ đạo trong việc thiết kế mô hình quyền lực trong giai đoạn hiện nay. Theo đó, phân công quyền lực và kiểm soát quyền lực có quan hệ chặt chẽ với nhau. Phân công quyền lực là cơ sở, tiền đề cho kiểm soát quyền lực còn phân công để xác định rõ chức năng, thẩm quyền của mỗi nhánh quyền lực.

Qua những phân tích trên có khả năng thấy từ phương diện pháp lý, bản chất của tổ chức quyền lực nhà nước là việc chủ thể của quyền lực (nhân dân) sử dụng các phương thuận tiện pháp lý để hiện thực hóa chủ quyền nhân dân, đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân, đảm bảo quyền lực nhà nước nằm trong quỹ đạo phục vụ nhân dân.

✅ Mọi người cũng xem : đất hạ tầng là gì

Bài viết được thực hiện bởi: Luật sư Nguyễn Văn Dương

chức vụ: Giám đốc công ty

Lĩnh vực tư vấn: Dân sự, Hình sự, công ty

Trình độ đào tạo: Thạc sỹ Luật, MBA

Số năm kinh nghiệm thực tế: 10 năm

Tổng số bài viết: 9.890 bài viết

Nguyên tắc tự do lao động và tự do thuê mướn lao động? Nguyên tắc bảo vệ người lao động? Nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động? Nguyên tắc đảm bảo và tôn trọng sự thoả thuận hợp pháp của các bên? Nguyên tắc kết hợp chính sách kinh tế và xã hội? Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với các tiêu chuẩn lao động quốc tế?

Cơ sở lý luận của nguyên tắc khách quan trong triết học? Nội dung nguyên tắc khách quan trong triết học? Vận dụng nguyên tắc khách quan trong vận hành thực tiễn?

Ăn dặm tự chỉ huy là gì? Ăn dặm tự chỉ huy trong tiếng Anh là gì? Lợi ích của ăn dặm tự chỉ huy? Những nguyên tắc khi cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy? một vài vấn đề khi cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy?

Lý luận là gì? Thực tiễn là gì? Lý luận và thực tiễn được dịch sang tiếng Anh là gì? Nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong triết học?

Chủ thể thực hiện hòa giải gắn với Tòa án? Nguyên tắc hòa giải gắn với Tòa án? Phạm vi hòa giải gắn với Tòa án?

Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan? Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan? giấy tờ xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan?

Luật môi trường quốc tế có một hệ các nguyên tắc pháp lý phong phú. Các nguyên tắc của luật môi trường quốc tế về quyền được sống trong môi trường trong lành?

Nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm: Nguyên tắc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất; Nguyên tắc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất; Nguyên tắc tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Vị trí, vai trò của nguyên tắc đồng thuận trong giải quyết xung đột xã hội? yêu cầu của nguyên tắc đồng thuận trong giải quyết xung đột xã hội?

Các giải pháp giải quyết xung đột phục vụ nguyên tắc đồng thuận: Đối với những lĩnh vực chính – lĩnh vực chính trị – tư tưởng; Đối với tất cả các lĩnh vực nói chung.

Hợp đồng là gì? các loại hợp đòng dân sự? Mẫu hợp đồng nguyên tắc thuê máy móc thiết bị mới nhất?

Luật công là gì? Luật tư là gì? So sánh luật công, luật tư?

Hội nghị là gì? Hội thảo là gì? Phân biệt hội thảo và hội nghị? Ý nghĩa của việc tổ chức hội nghị, hội thảo? Pháp luật quy định về tổ chức hội nghị hội thảo quốc tế?

Khái niệm về Cán bộ, công chức, viên chức? Điều kiện đào tạo sau đại học đối với cán bộ, công chức, viên chức? Kinh phí đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức? Quyền lợi của cán bộ, công chức, viên chức được cử đi đào tạo, bồi dưỡng? Trường hợp nào cán bộ, công chức, viên chức phải đền bù chi phí đào tạo?

Giáo viên hợp đồng là gì? Lương giáo viên dạy hợp đồng? Chế độ phụ cấp của giáo viên dạy hợp đồng? Giáo viên dạy hợp đồng có được nâng lương không?

Công tác chuẩn bị bầu cử? Công tác hiệp thương? Công tác bầu cử? Mẫu biên bản kiểm phiếu bầu trưởng thôn, trưởng ấp, tổ trưởng tổ dân phố?  

Đất công ích của xã? Nguyên tắc đấu giá đất công ích xã? Điều kiện để đấu giá đất công ích? hồ sơ đấu giá đất công ích của Ủy ban nhân dân xã?

Quy định về hạn mức giao đất nông nghiệp theo pháp luật hiện hành? Mẫu đơn cam kết hạn mức đất nông nghiệp mới và chuẩn nhất?

Hộ chiếu là gì? Mất hộ chiếu thì trình báo ở đâu? Thủ tục thực hiện như thế nào? hậu quả khi không trình báo mất hộ chiếu?

Khái niệm môi giới, môi giới bất động sản là gì? Quy định pháp luật về môi giới nhà đất, Có nên mua bán nhà đất qua môi giới bất động sản không?

Decal trang trí là gì? Đăng ký xe là gì? Dán decal trang trí khác màu đăng ký của xe có bị phạt không? Làm thế nào để dán decal trang trí xe nhưng không bị phạt?

Lực lượng dự bị động viên là gì? Quy đinh của pháp luật về lực lượng dự bị?

Quy định của pháp luật về vấn đề từ con đẻ? Xóa quan hệ huyết thống được không?

Xét xử là gì? Xét xử kín là gì? Có được bắt buộc tòa án xét xử kín không? Xét xử kín nhưng bản án có được công khai không? Xét xử kín trong vụ án có người dưới 18 tuổi?

Xây thêm tầng, xây thêm phòng có phải xin phép giấy phép không? Nội dung chủ yếu trong giấy phép xây dựng? hồ sơ xin giấy phép xây thêm tầng, xây thêm phòng? Hành vi xây dựng thêm tầng, xây thêm phòng không có giấy phép bị xử phạt như thế nào?

Đơn xin nghỉ phép để nộp vào hồ sơ xin visa du lịch là gì? Mẫu đơn xin nghỉ phép để nộp vào giấy tờ xin phép visa? Hướng dẫn soạn thảo đơn xin phép nghỉ phép để nộp vào giấy tờ xin phép visa du lịch? Thủ tục xin nghỉ phép? Quy định pháp luật về nghỉ phép?

Biên bản kiểm tra đánh giá giấy tờ và dữ liệu là gì? Mẫu biên bản kiểm tra đánh giá hồ sơ và dữ liệu? Hướng dẫn soạn thảo biên bản kiểm tra đánh giá hồ sơ và dữ liệu chi tiết nhất?một số quy định của pháp luật về vận hành kinh doanh sản phẩm kiểm định xe cơ giới?

Đơn đề nghị mời người làm chứng là gì? Mẫu đơn bắt buộc mời người làm chứng? Hướng dẫn soạn thảo đơn đề nghị mời người làm chứng? Quy định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người làm chứng?

Mẫu đơn đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề xây dựng là gì? Mẫu đơn đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề xây dựng? Hướng dẫn soạn thảo?  Những quy định của pháp luật về cấp giấy phép xây dựng?

Mẫu hợp đồng thuê quán ăn, cửa hàng là gì?  Mẫu hợp đồng thuê quán ăn, nhà hàng?  Hướng dẫn soạn thảo?