Tử hình là gì? Quy định về hình phạt tử hình trong Luật Hình sự Việt Nam?

Tử hình là hình phạt khắc phục tối đa trong tất cả các hình phạt đối với người truy cứu trách nhiệm. Có nhiều ý kiến ​​trái chiều về công việc nên duy trì hoặc xóa bỏ mức phạt này.

Trong các hình phạt được quy định trong pháp luật Hình sự, tử hình là hình phạt nghiêm khắc nhất đối với người phạm tội. Lịch sự phát triển pháp luật hình sự từ Bộ luật hình sự năm 1985 đến nay, các quy định tội phạm và hình phạt được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở sự thay đổi ngay của kinh tế xã hội và trên cơ sở thực tiễn của tình hình tội phạm của thời kì đó. Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 (gọi tắt là Bộ luật hình sự năm 2015) đã có những sửa đổi, bổ sung, quy định mới nói chung, hình phạt tử hình nói riêng.

Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài trực tuyến 24/7: 1900.6568

1. tử hình là gì?

Trong Luật Hình sự Việt Nam, tử hình là loại hình phạt đặc biệt và nghiêm khắc nhất trong hệ thống hình phạt, tước đi quyền sống của người bị kết án và chỉ được áp dụng đối với người phạm tội có tính chất nguy hiểm đặc biệt cao cho xã hội. Hình phạt tử hình được quy định trong Bộ luật hình sự và do Tòa án quyết định. tuy nhiên, với tư cách là một hình phạt đặc biệt, hình phạt tử hình có những đặc điểm riêng, đó là:

Thứ nhất, tử hình là một loại hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống hình phạt, nó tước đi quyền sống của người bị kết án, vì thế nó chỉ được quy định áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.

Thứ hai, hình phạt tử hình có mục đích phòng ngừa tái phạm tội mới một cách triệt để từ phía người bị kết án. Hình phạt này không có mục đích cải tạo, giáo dục người bị kết án, như vậy nó tước bỏ cơ hội tái hòa nhập và phục thiện của họ.

Thứ ba, hình phạt tử hình cùng lúc ấy có thể đạt được thường xuyên hiệu quả cao trong phòng ngừa chung

Thứ tư, hình phạt tử hình có tính chất không thay đổi ngay, nó tước đi khả năng khắc phục sai lầm trong hoạt động tư pháp.

Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về hình phạt tử hình như sau:

“Điều 40. Tử hình

Xem thêm: Mức hình phạt tại Khoản 2 Điều 134 Bộ luật hình sự năm 2015

1. Tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một vài tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật này quy định.

2. Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.

3. Không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi;

b) Người đủ 75 tuổi trở lên;

c) Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư của cải/tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

4. Trong trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này hoặc trường hợp người bị kết án tử hình được ân Giảm, thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân.”

2. Tử hình tiếng Anh là gì?

Án tử hình trong tiếng Anh là Death penalty.

Xem thêm: Yếu tố lỗi trong luật hình sự? Có những loại hình thức lỗi nào?

✅ Mọi người cũng xem : tiếng anh thương mại tiếng anh là gì

3. Quy định về hình phạt tử hình trong Luật Hình sự Việt Nam?

3.1. Những điểm mới của quy định hình phạt tử hình

So với quy định về hình phạt tử hình tại Điều 35 Bộ luật hình sự năm 1999, Điều 40 Bộ luật hình sự năm 2015 quy định những điểm mới cơ bản sau:

Thứ nhất, Bộ luật Hình sự năm 2015 tiếp tục thể chế hóa chủ trương của Đảng và tinh thần của Hiến pháp năm 2013 về hạn chế áp dụng hình phạt tử hình.

Theo đó, Điều 40 của Bộ luật Hình sự năm 2015 đã xác định rõ tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật này quy định.

– Bộ luật đã bổ sung thêm các trường hợp không áp dụng hình phạt tử hình, không thi hành án tử hình. Theo đó, hình phạt tử hình không áp dụng đối với người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử. Đối với người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư của cải/tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì không thi hành án tử hình đối với họ. Quy định này nhằm góp phần Giảm việc thi hành hình phạt tử hình trên thực tế và là thúc đẩy việc thu hồi tài sản bị tham nhũng trong các vụ án tham nhũng.

– Bộ luật Hình sự năm 2015 đã bỏ hình phạt tử hình ở 08 tội danh gồm:

(1) cướp tài sản (Điều 168);

(2) sản xuất, kinh doanh hàng cấm là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193);

(3) tàng trữ trái phép chất ma túy (Điều 249);

Xem thêm: Cách tính tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật hình sự 2015

(4) chiếm đoạt chất ma túy (Điều 252);

(5) phá hủy công trình, cơ sở, phương thuận tiện quan trọng về an ninh quốc gia (Điều 303);

(6) chống mệnh lệnh (Điều 394);

(7) đầu hàng địch (Điều 399);

(8) tội hoạt động phỉ (do Bộ luật Hình sự đã bỏ tội danh này).

Như vậy, Bộ luật Hình sự năm 2015 vẫn còn duy trì hình phạt tử hình đối với 18 tội danh trong tổng số 314 tội danh.

Thứ hai, không thi hành án tử hình trong một số trường hợp 

Ngoài việc bổ sung quy định không áp dụng hình phạt tử hình và không thi hành án tử hình đối với người từ đủ 75 tuổi trở lên phạm tội, Bộ luật Bộ luật hình sự năm 2015 cũng bổ sung mới quy định: không thi hành án tử hình đối với người bị kết án tử hình về tội tham ô của cải/tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ¾ của cải/tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn(điểm c khoản 3 Điều 40).

Xem thêm: Phạm tội chưa đạt là gì? Quy định về phạm tội chưa đạt trong luật hình sự?

Cơ sở của quy định này là: người phạm tội mang tính vụ lợi thì yếu tố khắc phục hậu quả, thu hồi lại tài sản chiếm đoạt cần được xem là một tình tiết đặc biệt khi thi hành án. Thực tế công tác thu hồi tài sản tham nhũng của nước ta hiện nay gặp rất thường xuyên khó khăn. Trong điều kiện nền kinh tế nước ta còn nghèo, tài sản tham nhũng lại vô cùng lớn.

Vì vậy, quy định mới này vừa mang tính nhân đạo, khoan hồng của Nhà nước, vừa giúp cho công tác thu hồi tài sản được khả thi, hạn chế gánh nặng cho nền kinh tế Việt Nam nói chung. tuy nhiên, để bảo đảm sự công bằng, người phạm tội ngoài việc nộp lại của cải/tài sản tham ô, nhận hối lộ thì còn phải có đủ những điều kiện nhất định mang yếu tố tích cực như trên mới có thể được xem xét không thi hành án tử hình.

Thứ ba, quy định xét hạn chế án đối với người bị kết án tử hình được ân Giảm xuống thành tù chung thân

Bộ luật hình sự năm 2015 đã bổ sung trường hợp hạn chế mức hình phạt đã tuyên: “Đối với người bị kết án tử hình được ân hạn chế hoặc người bị kết án tử hình thuộc trường hợp quy định tại điểm b hoặc điểm c khoản 3 Điều 40 của Bộ luật thì thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét hạn chế lần đầu là 25 năm và dù được Giảm thường xuyên lần nhưng vẫn phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành hình phạt là 30 năm” (khoản 6 Điều 63) mà Bộ luật hình sự năm 1999 không quy định.

Thực tế thi hành án hình sự đối với phạm nhân tử hình được ân hạn chế thành  tù chung thân, nếu không quy định họ được tiếp tục xét hạn chế án sẽ nảy sinh một loại hình phạt mới: tù chung thân không Giảm án, họ phải chấp hành án đến khi chết. Việc thi hành án vô thời hạn đối với các phạm nhân tạo gánh nặng cho Nhà nước khi phải bảo đảm các khó khăn để thi hành án phạt tù suốt đời đối với những người này trong trại giam.

mặt khác, việc thi hành án suốt đời sẽ làm cho người bị kết án không có động lực để phấn đấu, cố gắng trở thành người có ích, phát sinh tâm lý cực đoan, tiêu cực, có khả năng dẫn đến việc họ thực hiện các hành vi nguy hiểm khác như: gây rối, chống phá trại giam, tự vẫn hoặc bỏ trốn, đánh nhéu…

do đó, Bộ luật hình sự năm 2015 bổ sung quy định cho phép người bị kết án tử hình được ân Giảm tiếp tục được xét Giảm là hết sức đúng đắn, cần thiết. tuy nhiên, điều kiện để xét hạn chế án của những người này chặt chẽ hơn so với người bị kết án tù chung thân khác, đó là: thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét hạn chế lần đầu là 25 năm và dù được Giảm thường xuyên lần thì vẫn phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành hình phạt là 30 năm.

Quy định trên đây thể hiện sâu sắc tính nhân đạo, dân chủ, ưu tiên của Đảng và Nhà nước ta; chú ý đến những đặc điểm, sinh lý của người chưa thành niên và phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con nhỏ, tác động của những đặc điểm đó đến có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của họ thời điểm phạm tội.

Xem thêm: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt của cải/tài sản tại Điều 175 bộ luật hình sự

✅ Mọi người cũng xem : cảm giác bất lực là gì

3.2. Những quan điểm khác nhau về hình phạt tử hình

thường xuyên người cho rằng: Bản chất của người là sai lầm. Và Thẩm phán cũng là người nên về lý thuyết có khả năng sai lầm. Có những sai lầm có thể sửa chữa, làm lại, đền bù, nhưng có những sai lầm không thể khắc phục ví dụ tử hình oan. Khắc phục sai lầm này chỉ có cách là bỏ hình phạt tử hình. Tôn giáo cũng không đứng ngoài cuộc tranh luận này khi quan điểm rằng chỉ có Đấng tối cao mới sinh ra con người và chỉ có Người mới có quyền tước đi tính mạng của chúng sinh. Nhà nước không vượt lên cái quyền tối cao và thiêng liêng đó.

Nhưng những người có nhiệm vụ sử dụng quyền lực nhà nước để bảo vệ xã hội cũng có lập luận sắc bén rút ra từ thống kê tâm lý tội phạm. Thông thường trước khi đi giết người, kẻ sát nhân thường cân nhắc hai khả năng. khả năng bị phát hiện và có khả năng bị xử lý- giết người sẽ phải gánh chịu hậu thế nào? Nếu hình phạt tử hình còn tồn tại thì chưa cần thực hiện, nó đã có tác dụng ngăn ngừa tội phạm trong ý nghĩ…

tuy nhiên, khi được hỏi khi giết người anh có biết sẽ bị tử hình không, rất nhiều tử tù bảo họ biết rõ điều đó. Điều này cũng xảy ra đối với các tội phạm kinh tế, tham nhũng khi mà trình độ hiểu biết pháp luật của họ rất cao. do đó, mục đích răn đe của hình phạt tử hình không có tác dụng.

bên cạnh đó không thể phủ nhận vai trò quan trọng của hình phạt tử hình trong việc phòng ngừa chung đối với xã hội. Kẻ ác phải bị trừng trị, đó mới là công lý: Ác giả ác báo….

Tổng kết các quan điểm trên có thể sơ bộ rút kết luận giữ hay bỏ hình phạt tử hình phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Đó là sự phức tạp và nghiêm trọng của tình hình tội phạm, là quan niệm về án tử trong tập quán, tôn giáo và cao hơn cả là quan niệm về công lý của dân chúng từng xứ sở.

Liên quan đến hình phạt tử hình còn có quan điểm dựa trên trường phái về tính tuyệt đối và tương đối của quyền con người. Có những nước cho rằng quyền con người có những quyền tuyệt đối (không bị tước bỏ bới bất cứ lý do gì) ví dụ quyền sống thì họ không có hình phạt tử hình.

Có những nước cho rằng quyền con người chỉ có tính tương đối, nó có thể bị hạn chế, tước bỏ bởi lý do an ninh quóc gia, an toàn công cộng… thì quyền con người (trong đó có quyền sống) bị tước bỏ và Giảm theo luật.

Việt Nam thuộc các nước theo quan điểm thứ hai. Điều 14 Hiến pháp 2013 quy định: Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị Giảm theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. Các nhà lập pháp hình sự Việt Nam đã có sự lựa chọn là không bỏ nhưng cũng không giữ nguyên mà thu hẹp phạm vi các tội phải chịu hình phạt tử hình. Rất thường xuyên tội phạm trong luật hình sự 1985 đã không xuất hiện hình phạt tử hình trong Bộ luật hình sự hiện hành.  chiều hướng nhân đạo và văn minh đã rõ hình hài bằng động thái lập pháp này.

Xem thêm: Tàng trữ, vận chuyển bao nhiêu gam heroin thì bị tử hình?

Sự nghiêm khắc và triệt để của hình phạt tử hình cho thấy rằng mục đích phòng ngừa riêng, ngăn chặn người bị kết án phạm tội mới. Bởi các nhà làm luật xét thấy rằng người phạm tội bị kết án tử hình là những người không thể cải tạo, giáo dục, không còn có khả năng tái hòa nhập với xã hội. Việc loại bỏ hoàn toàn khả năng tái phạm với mức độ nguy hiểm cao là cần thiết hơn cả. mặc khác, có khả năng thấy công dụng răn đe, phòng ngừa chung của hình phạt tử hình trong việc ngăn chặn các thành viên khác trong xã hội không phạm tội, tích cực tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Bài viết được thực hiện bởi: Luật sư Nguyễn Văn Dương

chức vụ: Giám đốc Doanh nghiệp

Lĩnh vực tư vấn: Dân sự, Hình sự, công ty

Trình độ đào tạo: Thạc sỹ Luật, MBA

Số năm kinh nghiệm thực tế: 10 năm

Tổng số bài viết: 9.879 bài viết

Hội đồng thi hành án tử hình và việc kiểm tra căn cước tử tù trước giờ ra pháp trường? ngôn từ tiếng Anh? Trình tự thực hiện án tử hình? Người nhà được phép nhận thi hài tử tội?

Án tử hình là gì? ngôn từ tiếng Anh? Án tử hình thực hiện như thế nào? Tại sao nên bỏ hình phạt tử hình ở Việt Nam? Quy định pháp luật?

Khoan hồng là gì? Khoan hồng trong tiếng Anh là gì? một vài chính sách khoan hồng của nhà nước trong luật hình sự?

Nhiệm vụ của Bộ luật hình sự là gì? Nhiệm vụ (chức năng) của Bộ luật hình sự Việt Nam? Nhiệm vụ nào là quan trọng nhất?

Chế định đồng phạm theo Bộ luật hình sự qua các thời kỳ: Bộ luật hình sự năm 1985; Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009; Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Trách nhiệm hình sự trong trường hợp đồng phạm theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015? Trách nhiệm hình sự đối với người đồng phạm?

Đe dọa giết người là gì? Tội đe dọa giết người theo Bộ luật hình sự? Các yếu tố cấu thành tội đe dọa giết người? Ví dụ về tội đe dọa giết người theo quy định của pháp luật hiện hành?

Hình phạt bổ sung (Additional penalty) là gì?Hình phạt bổ sung tiếng anh là gì? những loại hình phạt bổ sung?

Người bị kết án tử hình là gì? Quy định về chế độ ăn, ở và quản lý giam giữ với người bị kết án tử hình?

Hình phạt tù là gì? Khung hình phạt tù? Cách tính hình phạt tù khi tổng hợp hình phạt?

Lỗi không có, không mang giấy phép lái xe phạt bao nhiêu tiền? Không mang giấy tờ xe có bị coi là không có giấy tờ xe không? Thời gian để cung cấp hồ sơ xe là bao lâu?

Thời hạn công nhận quyền dùng đất trồng lúa. Cấp giấy chứng nhận đối với đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất.

Căn cứ xác lập quyền sở hữu? Quyền sở hữu được xác lập dựa trên những căn cứ quy định tại Điều 170 Bộ luật dân sự năm 2015.

Hủy sổ đỏ đã cấp trong trường hợp nào? giấy tờ thu hồi Giấy chứng nhận, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng đã cấp.

Giấy xác nhận dân sự là gì? Nơi cấp, lệ phí và Thủ tục cấp giấy xác nhận dân sự? Mẫu giấy xác nhận dân sự mới nhất?

Người dân có khả năng làm hộ chiếu ở đâu? Thời gian làm hộ chiếu? Phí làm hộ chiếu hết bao nhiêu tiền? những loại hồ sơ cần mang tới để làm giấy tờ xin cấp hộ chiếu phổ thông?

Mẫu đơn đề nghị đổi cấp lại giấy phép lái xe là gì? Mẫu đơn đề nghị đổi cấp lại giấy phép lái xe 2022? Hướng dẫn làm mẫu đơn đề nghị đổi cấp lại giấy phép lái xe? hồ sơ đề nghị đổi cấp lại giấy phép lái xe?

Mẫu di chúc thừa kế viết tay hợp pháp, mẫu di chúc công chứng mới nhất năm 2022. Tải về mẫu di chúc viết tay mới nhất, hướng dẫn cách lập di chúc có công chứng chuẩn nhất 2022.

Quy định chung của pháp luật về treo biển Doanh nghiệp? Treo biển Doanh nghiệp mới thành lập: Có cần phải xin phép không? Doanh nghiệp kinh doanh không treo biển hiệu có bị phạt không?

Mức xử phạt đối với lỗi không mang bằng lái ô tô và xe máy. Các hồ sơ phải mang theo khi điều khiển phương tiện giao thông.

CTO là gì? Mô tả công việc của CTO? Điều kiện cần có để có thể đảm nhận vai trò một Giám đốc công nghệ? những loại CTO trong một Doanh nghiệp? Lộ trình để trở thành một CTO (Giám đốc công nghệ)?

Mẫu đơn khiếu nại chậm thi hành án là gì? Mẫu đơn khiếu nại chậm thi hành án? Hướng dẫn làm đơn khiếu nại thi hành án dân sự? giấy tờ khiếu nại?

giấy tờ hưởng trợ cấp thất nghiệp mới nhất? Thành phần hồ sơ và thời hạn giải quyết giấy tờ hưởng trợ cấp thất nghiệp mới và chuẩn nhất?

Khái niệm đại hội chi đoàn? Kịch bản chương trình đại hội chi đoàn? Hướng dẫn tổ chức chương trình đại hội chi đoàn?

Mẫu bài thu hoạch môn học? Cách viết bài thu hoạch môn học?

Mẫu đơn đăng ký dự tuyến tiếp viên hàng không của Jetstar Pacifc là gì? Đơn đăng ký dự tuyến tiếp viên hàng không của Jetstar Pacifc? Hướng dẫn viết đơn đăng ký dự tuyến tiếp viên hàng không của Jetstar Pacifc? một vài vấn đề liên quan đến tiếp viên hàng không của Jetstar Pacifc?

Mẫu đơn đề nghị cấp Giấy phép hoạt động bến khách ngang sông là gì? Đơn đề nghị cấp Giấy phép hoạt động bến khách ngang sông? Hướng dẫn soạn thảo đơn đề nghị cấp giấy phép vận hành bến khách ngang sông? một số quy định pháp lý liên quan?

Mẫu đơn yêu cầu lập cầu tạm qua đường là gì? Đơn yêu cầu lập cầu tạm qua đường? Hướng dẫn soạn đơn bắt buộc lập cầu tạm qua đường?một số quy định pháp lý liên quan?

Mẫu đơn bắt buộc lập cầu tạm qua sông là gì? Đơn bắt buộc lập cầu tạm qua sông? Hướng dẫn viết đơn lập cầu tạm qua sông? một số quy định pháp lý liên quan?

Mẫu biên bản thỏa thuận nhập của cải/tài sản riêng vào khối tài sản chung vợ chồng  là gì? Biên bản thỏa thuận nhập tài sản riêng vào khối tài sản chung vợ chồng? Hướng dẫn lập biên bản thuận nhập tài sản riêng vào khối tài sản chung vợ chồng? Xác định của cải/tài sản của vợ chồng? Quy định về việc nhập tài sản riêng của vợ, chồng vào khối của cải/tài sản chung?